Xristianlığı qəbul edən insanların bitki əsaslı pəhrizə keçmək üçün xüsusi səbəbləri varmı? Birincisi, dörd ümumi səbəb var: ətraf mühitə qayğı, heyvanlara qayğı, insanların rifahı üçün qayğı və sağlam həyat tərzi sürmək istəyi. Bundan əlavə, xristianlar oruc tutarkən ət və digər heyvan mənşəli məhsullardan çəkinmək kimi çoxdankı dini ənənəni rəhbər tuta bilərlər.
Gəlin bu səbəblərə növbə ilə baxaq. Bununla belə, gəlin daha əsaslı bir sualdan başlayaq: niyə Allah və dünya haqqında xristian anlayışı bitki əsaslı həyat tərzi üçün xüsusi motivasiya verə bilər?
Xristianlar kainatdakı hər şeyin varlığını Allaha borclu olduğuna inanırlar. Xristianların Allahı təkcə onların Allahı, hətta bütün insanların Allahı deyil, bütün varlıqların Allahıdır. Bibliya mətnləri bütün varlıqları yaradan və onları xeyirxah elan edən Allahı izzətləndirir (Yaradılış 1); hər məxluqun öz yeri olduğu dünyanı yaradan (Məzmur 104); hər canlıya mərhəmət edən və onu təmin edən (Məzmur 145); O, İsa Məsihin simasında bütün məxluqlarını əsarətdən azad etmək üçün hərəkət edir (Romalılara 8) və yerdəki və səmavi hər şeyi birləşdirir (Koloslulara 1:20; Efeslilərə 1:10). İsa davamçılarına xatırlatmaqla təsəlli verdi ki, Allah heç bir quşu unuda bilməz (Luka 12:6). Yəhya deyir ki, Allahın oğlu yer üzünə Allahın dünyaya məhəbbətinə görə gəlib (Yəhya 3:16). Allahın bütün məxluqlara heyranlığı və qayğısı o deməkdir ki, xristianların onlara heyran olmaq və onlara qayğı göstərmək üçün əsasları var, xüsusən də insanlar Allahın surəti və bənzəri olmağa çağırıldığından. Şair Gerard Manley Hopkinsin dediyi kimi, bütün dünyanın Tanrının əzəməti ilə yükləndiyi görmə, xristian dünyagörüşünün əsas cəhətidir.
Beləliklə, xristianlar kainatı və içindəki bütün varlıqları Allaha məxsus, Allah tərəfindən sevilən və Allahın himayəsi altında tanıyırlar. Bu onların yemək vərdişlərinə necə təsir edə bilər? Yuxarıda qeyd etdiyimiz beş səbəbə qayıdaq.
Birincisi, xristianlar Allahın yaratdığına, ətraf mühitə diqqət yetirmək üçün vegan pəhrizinə keçə bilərlər. Heyvanların sayının artması nəticəsində atmosferə atılan istixana qazları planetimizin son illərdə üzləşdiyi iqlim fəlakətinin əsas səbəbidir. Heyvan məhsullarının istehlakını azaltmaq karbon izimizi azaltmağın ən sürətli yollarından biridir. Sənaye heyvandarlığı da yerli ekoloji problemlər yaradır. Məsələn, nəcisin xəndəklərə atıldığı böyük donuz fermalarının yanında yaşamaq çətin ki, amma çox vaxt kasıb icmaların yanında yerləşdirilir ki, bu da həyatı acınacaqlı edir.
İkincisi, xristianlar başqa varlıqlara öz tərzlərində inkişaf etmək və Allahı tərifləmək üçün vegan ola bilərlər. Heyvanların böyük əksəriyyəti onları lazımsız əzablara məruz qoyan sənaye sistemlərində böyüdülür. Balıqların çoxu insan tərəfindən öz ehtiyacları üçün xüsusi olaraq yetişdirilir və yabanı halda tutulan balıqlar uzun müddət və ağrılı şəkildə ölür. Süd məhsulları və yumurtanın geniş miqyaslı istehsalı artıq erkək heyvanların öldürülməsinə səbəb olur. İnsan istehlakı üçün heyvanların yetişdirilməsinin hazırkı səviyyəsi həm əhliləşdirilmiş, həm də vəhşi heyvanların çiçəklənməsinə mane olur. 2000-ci ilə qədər əhliləşdirilmiş heyvanların biokütləsi bütün vəhşi quru məməlilərinin biokütləsini 24 dəfə üstələyib. Əhliləşdirilmiş toyuqların biokütləsi bütün çöl quşlarının biokütləsindən təxminən üç dəfə çoxdur. Bu sarsıdıcı statistika göstərir ki, insanlar Yer kürəsinin məhsuldarlıq imkanlarını elə inhisara alırlar ki, vəhşi heyvanlara demək olar ki, yer qalmır və bu da onların tədricən kütləvi məhvinə gətirib çıxarır.
Üçüncüsü, xristianlar insanların özlərinin həyatını xilas etmək üçün vegan pəhrizinə keçə bilərlər. Heyvandarlıq sənayesi ərzaq və su təhlükəsizliyini təhdid edir və onsuz da məhrumiyyətlərdən əziyyət çəkənlər ən çox risk altındadırlar. Hal-hazırda, dünya taxıl istehsalının üçdə birindən çoxu kənd təsərrüfatı heyvanlarının yeminə sərf olunur və ət yeyən insanlar bunun əvəzinə dənli bitkilər yesələr əldə edilə biləcək kalorilərin yalnız 8%-ni alırlar. Heyvandarlıq da dünya su ehtiyatının böyük bir hissəsini istehlak edir: 1 kq mal əti istehsal etmək üçün bitki mənbələrindən eyni kalori istehsal etməkdən 10-20 dəfə çox su lazımdır. Əlbəttə ki, dünyanın bütün yerlərində vegan pəhriz praktiki deyil (məsələn, maral sürülərindən asılı olan Sibir çobanları üçün deyil), lakin insanların, heyvanların və ətraf mühitin bitki əsaslı pəhrizə keçiddən faydalanacağı aydındır. mümkün olan yerdə.
Dördüncüsü, xristianlar ailələrinin, dostlarının, qonşularının və bütövlükdə cəmiyyətin sağlamlığını və rifahını qorumaq üçün vegan pəhrizinə riayət edə bilərlər. İnkişaf etmiş ölkələrdə ət və digər heyvan mənşəli məhsulların misli görünməmiş yüksək istehlakı ürək xəstəlikləri, insult, 2-ci tip diabet və xərçəngin artması ilə birbaşa insan sağlamlığına zərər verir. Bundan əlavə, intensiv əkinçilik təcrübələri həm antibiotiklərə davamlı bakteriya ştammlarının artmasına, həm də donuz və quş qripi kimi zoonoz infeksiyaların pandemiya riskinə kömək edir.
Nəhayət, bir çox xristianlar Cümə günləri, Lent zamanı və digər vaxtlarda ət və digər heyvan mənşəli məhsullardan qaçmaq kimi uzun müddət davam edən xristian ənənələrindən ilham ala bilərlər. Heyvan mənşəli məhsulları yeməmək, diqqəti eqoist zövqdən Allaha yönəldən tövbənin bir hissəsi kimi qəbul edilə bilər. Bu cür ənənələr xristianlara Allahın yaradıcı kimi tanınması ilə bağlı məhdudiyyətləri xatırladır: heyvanlar Allaha məxsusdur, ona görə də insanlar onlara hörmətlə yanaşmalıdır və onlarla istədiklərini edə bilməzlər.
Bəzi xristianlar veqanizm və vegetarianlığa qarşı arqumentlər tapırlar və bu mövzuda müzakirələr daim açıqdır. Yaradılış 1 insanları Allahın bənzərsiz surətləri kimi müəyyən edir və onlara digər heyvanlar üzərində hökmranlıq verir, lakin fəslin sonunda insanlara vegan pəhrizi təyin olunur, ona görə də ilkin üstünlük heyvanları yemək üçün öldürmək icazəsini əhatə etmir. Yaradılış 9-da, Daşqından sonra, Allah insanlara yemək üçün heyvanları öldürməyə icazə verir, lakin bu, heyvanları sənaye sistemlərində insanlara, heyvanlara və ətraf mühitə açıq-aşkar zərərli üsullarla yetişdirmək üçün müasir sxemlərə haqq qazandırmır. İncil qeydlərində deyilir ki, İsa balıq yeyir və başqalarına balıq təklif edir (baxmayaraq ki, o, ət və quş əti yemirdi), lakin bu, müasir sənaye heyvan məhsullarının istehlakına haqq qazandırmır.
Qeyd etmək vacibdir ki, xristian kontekstində veqanizm heç vaxt mənəvi utopiya kimi qəbul edilməməlidir. Xristianlar digər varlıqlarla münasibətimizdə müəyyən bir pəhriz tətbiq etməklə və ya hər hansı başqa səy göstərməklə aradan qaldırıla bilməyən bir boşluğu tanıyırlar. Vegan xristianlar mənəvi üstünlük iddia etməməlidirlər: onlar hamı kimi günahkardırlar. Onlar sadəcə olaraq nə yeməklə bağlı seçim edərkən mümkün qədər məsuliyyətli davranmağa çalışırlar. Onlar həyatlarının digər sahələrində daha yaxşı olmağın yollarını digər xristianlardan öyrənməyə çalışmalıdırlar və onlar öz təcrübələrini digər xristianlara ötürə bilərlər.
İnsanlara, heyvanlara və ətraf mühitə qayğı xristianlar üçün öhdəlikdir və buna görə də müasir sənaye heyvandarlığının təsiri onları narahat etməlidir. Xristian baxışı və Allahın dünyasına heyranlıq, onların Allahın sevdiyi həmyaşıdları arasında şüurlu yaşaması, bir çoxları üçün vegan pəhrizini qəbul etməyə və ya heyvan mənşəli məhsulların istehlakını azaltmağa təkan olacaq.